34. þáttur: Hvernig var í skólanum 1970–1990?

Það breytist margt á hálfri öld. Árið 1974 voru 3 barnadeildir og tvær unglingadeildir í skólanum, 11-12 ára og unglingadeildir fyrir hádegi, en 7-10 ára eftir hádegi. Það ár var skólatími unglingadeilda lengdur úr 7½ mánuði í 8 og lengdist í 8½ mánuð 1982. Þá voru aðeins 3 kennslustofur og skólinn var tvísetinn fram að aldamótum.

Þórir S. Guðbergsson (f.1938) var skólastjóri 1967-1970. Þau kennarahjónin Þórir og Rúna höfðu stundum opið hús í nýja kennarabústaðnum í Vogagerði, enda var þá engin félagsmiðstöð. Þórir sat stundum á tröppunum og sagði barnahópi sögur sem hann spann upp sjálfur, en þau hjónin gáfu síðar út barnabækur og sonur þeirra líka.

Hreinn Ásgrímsson (f.1947, d.1986) var skólastjóri 1972-1985, með árs orlofi 1980-1981. Hann átti ríkan þátt í byggingu fyrstu álmu Stóru-Vogaskóla, eins og lýst er í 33. þætti. Hreinn kom mörgu öðru til leiðar, m.a. því að farið var að setja skólann við messu í kirkjunni að Kálfatjörn og var hann sjálfur settur inn í starfið við skólasetningu í kirkjunni 1972. Alltaf var sunginn sálmur nr. 500, þar sem fyrsta versið hljóðar svo:

„Vér biðjum þess að blessist skóli vor
og björt og farsæl verði þeirra spor,
sem hingað koma að sækja lærdóm sinn
með sól í augum, bernskuljóma á kinn.”

Skólasetningin færðist aftur í skólabygginguna 1998, bæði vegna kvartana foreldra sem ekki voru í Þjóðkirkjunni og einnig þótti sumum langt að fara á Kálfatjörn og mæting þar ekki góð. Í skólasetningarræðu 1976 sagði Hreinn okkur lifa á öld hraðra breytinga. Árlega séu teknar upp nýjungar, nýjar kennslubækur, nýjar aðferðir við kennslu. Próf sem skipað hafa háan sess í skólastarfi okkar séu óðum að tapa tölunni. Barnapróf hafi verið fellt niður, gagnfræðipróf verði tekið í síðasta skipti næsta vor, unglingapróf eigi örfá ár eftir ólifuð og í staðinn sé gert ráð fyrir einu grunnskólaprófi að loknum 9. bekk (síðar 10. bekk).

Árið 1978 var 6 ára deild (0-bekkur) starfrækt í fyrsta sinn. Var sú deild fyrstu árin til húsa í leikskólanum Sólvöllum í Vogum, þar sem nú er Lionsheimilið. Fyrstu tvo áratugina var viðveran stutt, t.d. árið 1980 kl. 11-12.30 fjóra daga vikunnar. Nokkur ár á undan hafði verið vorkennsla fyrir 6 ára börn.

Haldin var vinnuvika nemenda í mars 1982. Verkefnið var sveitarfélagið okkar, fiskiskip, fjörulíf og sjávarlíf.
Endaði með vel heppnaðri, fjölsóttri sýningu. Bryndís Schram kom frá Sjónvarpinu og gerði flottan þátt um
Voga sem sýndur var í Stundinni okkar.

Árið 1973 voru nemendur um 50 talsins, en 1980 voru þeir 100, hafði fjöldinn tvöfaldast á 7 árum! Haustið
1985 hafði efsti bekkurinn bæst við og varð nemendafjöldinn þá 150, næstum sama tala og nú, árið 2022!
Frjósemin virðist hafa minkað. Um aldamótin var fjöldi nemenda um 130 en komst hæst, rétt yfir 200, áratug
síðar.

Kvöldvökur, spilavistir og kvikmyndasýningar höfðu áður verið haldnar en nálægt 1980 var bryddað upp á ýmsum nýjungum; leikhúsferðum, diskótekum, íþróttamótum, málfundi þar sem nemendur stýrðu og héldu framsöguræður, skákmót, árlegar skíðaferðir í Bláfjöll, og opnar starfsvikur (þemavikur). Jólafögnuður (Litlu jól) var haldinn með leiksýningum fyrir foreldra, eins konar árshátið, þar til 1987 að farið var að halda árshátíð nemenda í mars og foreldrakvöldsýning fyrir jól afnumin. Hefur fyrirkomulagið lítið breyst síðan.

Þó haldnir hefðu verið foreldrafundir var foreldra- og kennarafélag fyrst stofnað haustið 1984 og gegndi Herdís Herjólfsdóttir þar formennsku. Þátttaka var dræm til að byrja með, en skánaði. Farið var að halda opna daga eða vikur, þar sem foreldrar máttu mæta og fylgjast með námi barna sinna.

Upp úr 1980 styrkist innra starf skólans á ýmsa lund, í samræmi við Grunnskólalög. Frá haustinu 1981 voru formlegir kennarafundir haldnir mánaðarlega eða oftar, þar sem fjölmörg mál voru tekin fyrir og færð til bókar.
Kennarar áttu síðan fulltrúa í skólanefndinni frá 1982. Haustið 1984 tók til starfa Kennararáð, með 3 kennurum auk skólastjóra og hélt nokkra fundi á ári þar til 2001. Var fysta mál þess að semja reglur fyrir ástundun og hegðun nemenda í 4.-9. bekk, m.a. hegðunareinkunn nemenda.

Staða yfirkennara (aðstoðarskólastjóra) var stofnuð 1988. Gegndi Jón Ingi Baldvinsson þeirri stöðu í 23 ár og útskrifaði m.a. 10. bekkinga við skólaslit. Frá hausti 1988 skyldu kennarar semja hvert ár kennsluáætlun fyrir hvern bekk og hverja námsgrein, þar sem lýst var markmiðum kennslunnar, námsefni og aðferðum.

Upp úr 1990 var farð að greiða kennurum fyrir árganga- og fagstjórn, einnig stuðnings- og sérkennslu m.a. fyrir fatlaða nemendur. Skólinn fór að vinna eigin skólanámskrá og efla með því eigið sjálfstæði. Farið var að taka skipulega á einelti og gerðar ýmsar tilraunir, t.d. með að nemendur úr 9. og 10. bekk sjái um eins konar gangavörslu og að fulltrúi nemendaráðs fái að sitja kennarafundi. Var Árni Magnússon fyrsti nemendaráðsfulltrúinn.

Skólastjórnendur á Suðurnesjum stofnuðu félagið Skósuð til að bera saman bækur sínar og skipuleggja sameiginleg verkefni, m.a. sameiginlega fundi og námskeið kennara. Skólasálfræðingur fór að koma reglulega í skólann til ráðgjafar. Haldið var fjölsótt uppeldismálaþing í skólanum 17. okt. 1987.

Árið 1990 voru um 140 nenendur í 10 bekkjardeildum í skólahúsi sem hannað var fyrir 60 – 70 nemendur, með 6 almennum skólastofum auk lausrar smíðastofu úti. Kennarar voru 11 talsins, skólastjóri Bergsveinn Auðunsson. Nýr formaður skólanefndar var Hreiðar Guðmundsson og formaður foreldra- og kennarafélags Hildur Runólfsdóttir.

Kennslutækninni fleygði fram. Lionsklúbburinn Keilir gaf skólanum sprittfjölritara og tvo myndvarpa um 1980 og var keyptur rennibekkur um það leyti. Ljósritunarvél var keypt 1985 og 1986 var efst á óskalista kennara að kaupa ritvél sem hægt væri að tengja við tölvu. Engar sérstofur voru í skólanum, nema laus smíðastofa á skólalóð. Aðstaða til að kenna heimilisfræði og kenna á tölvur var í undirbúningi. Íþróttir og sund var enn kennt í Njarðvík og Glaðheimar nýttir fyrir stærstu samkomur. Myndin á síðunni á undan er af 2. og 3. bekk á árshátíð í Glaðheimum 1994 (Til er videó frá þeim viðburði). Í Glaðheimum vantaði aðstöðu fyrir nemendur til að fara í búninga og undirbúa atriði. Varð að gera það í skólanum og var skólabíllinn í förum á milli, meðan samkoman stóð.

Hreinn Ásgrímsson lét af skólastjórn 1985, eftir 13 ára farsælt starf. Hann hafði tekið ársorlof 1980-1981 og kenndi þá í Grindavík. Hreinn veiktist og lést ári eftir að hann lét af störfum, tæplega fertugur að aldri.

Í tímaritinu Faxa, 1989 og 1990, er myndum skreyttur greinaflokkur um skóla á Suðurnesjum, en 1990 er ítarlega fjallað um sögu og starf skólans í Vogum, byggt á lokaritgerð kennaranemanna Eyjólfs R. Bragasonar, Magnúsar M. Jónssonar og Steinarrs Þórs Þórðarsonar. Þar er líka hugleiðing Bergsveins Auðunssonar, sem var skólastjóri 1986–1995. Þar álítur hann að til þess að hægt sé að tala um góðan skóla þurfi þetta þrennt:

1) Hæfir, vel menntaðir kennarar, sem vel er búið að.

2) Hentugt, hlýlegt og vel búið húsnæði og leikvellir, sem verka örvandi á vellíðan og skapandi hugsun nemenda og kennara.

3) Ánægðir og námfúsir nemendur, sem búa við félagslega jákvætt og örvandi umhverfi, bæði í skóla og utan hans.

Bergsveinn telur Stephan G. Stephansson orða vel kjarna heillavænlegrar menntastefnu í þessari vísu:

Þitt er menntað afl og önd 
eigirðu fram að bjóða, 
hvassan skildning, haga hönd, 
hjartað sanna og góða. 

Mynd af fyrsta 10. bekknum í Stóru-Vogaskóla (nem.f.1969), sem er fyrsti 10. bekkur á Suðurnesjum í skóla utan Keflavíkur, þótti ýmsum nágrönnum ósanngjarnt að minnsti skólinn færi þar á undan. Í fremstu röð er m.a. þáverandi skólastjóri, Hreinn Ásgrímsson, og núverandi skólastjóri, Hilmar Egill Sveinbjörnsson. Á myndinni eru (efri röð frá vinstri): Þuríður Ægisdóttir, Kristín Skjaldardóttir, Steinvör Símonardóttir, Páll Antonsson, Guðbjörn, Magnús Ívar Guðbergsons, Rúnar, Bjartmar Örn Arnarson, Magnús Jónsson. Neðri röð: Hilmar Egill Sveinbjörnsson, Guðmundur Guðmundsson, Hreinn Ásgrímsson, Bryndís Halldóra Bjartmarsdóttir, Magnús Hlynur Hreiðarsson, Ingólfur Sveinsson og Vilhjálmur Erlendsson. Mynd ásamt upplýsingum á fb-síðunni Brunnastaðaskóli. Ljósmyndari Eyjólfur Guðmundsson.

Heimildir: grein Bergsveins Auðunssonar í Faxa 1990. Handskrifaðar skólasetingar- og skólaslitaræður Hreins Ásgrímssonar. Fundargerðir kennararáðs og kennarafunda. Upplýsingar frá samferðarfólki (Særúnu, Jóni Inga, Margréti Hreins, Eyjólfi Guðmunds, Kára Ásgríms, Jóhanni Sævari og Helgu Árnadóttur).